Dịch tả lợn Châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút gây ra. Bệnh có đặc điểm lây lan chậm, âm ỉ trong đàn trên loài lợn, bao gồm cả lợn nhà và lợn hoang dã ở mọi lứa tuổi và mọi giống lợn. Bệnh gây thiệt hại với tỷ lệ chết cao lên đến 100%. Vi rút gây ra bệnh Dịch tả lợn Châu Phi có sức đề kháng cao với môi trường. Trường hợp lợn khỏi bệnh lâm sàng vẫn có khả năng mang vi rút một thời gian dài và có thể trở thành vật chủ mang trùng suốt đời, do vậy khó có thể loại trừ được bệnh nếu để xảy ra bệnh Dịch tả lợn Châu Phi.
Vi rút Dịch tả lợn châu Phi lây nhiễm qua đường hô hấp và tiêu hóa, thông qua sự tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật thể nhiễm vi rút như: chuồng trại, phương tiện vận chuyển, dụng cụ, đồ dùng, quần áo nhiễm vi rút và lợn ăn phải thức ăn có chứa thịt bị nhiễm bệnh hoặc lợn bị ve mềm cắn.
2. Triệu chứng, bệnh tích
2.1. Chẩn đoán lâm sàng
- Thể quá cấp tính: Là do vi rút có độc lực cao gây ra, lợn sẽ chết nhanh, không biểu hiện triệu chứng hoặc lợn sẽ nằm và sốt cao trước khi chết.
- Thể cấp tính: Là do vi rút có độc lực cao gây ra, lợn sốt cao từ 40,5 đến 42°C; số lượng bạch cầu và tiểu cầu giảm trong khoảng 2 đến 3 ngày đầu tiên.
Lợn không ăn, lười vận động, ủ rũ, nằm chồng đống, lợn thích nằm chỗ có bóng râm hoặc gần nước.
Lợn có biểu hiện đau vùng bụng, lưng cong, di chuyển bất thường, một số vùng da trắng chuyển sang màu đỏ, đặc biệt là ở vành tai, đuôi, cẳng chân, da phần dưới vùng ngực và bụng, có thể có màu sẫm xanh tím.
Trong 1 đến 2 ngày trước khi con vật chết, có triệu chứng thần kinh, di chuyển không vững, nhịp tim nhanh, thở gấp, khó thở hoặc có bọt lẫn máu ở mũi, viêm mắt, nôn và tiêu chảy đôi khi lẫn máu hoặc có thể táo bón, phân cứng đóng thành viên nhỏ, có chất nhầy lẫn máu.
Lợn sẽ chết trong vòng 6 đến 13 ngày hoặc có thể kéo dài đến 20 ngày. Lợn đang mang thai có thể sẩy thai ở mọi giai đoạn. Tỷ lệ chết cao lên tới 100%. Lợn khỏi bệnh hoặc nhiễm vi rút thể mãn tính thường không có triệu chứng, nhưng chúng sẽ là vật chủ mang vi rút Dịch tả lợn châu Phi trong suốt cuộc đời.
- Thể á cấp tính: Bệnh kéo dài 5 đến 30 ngày, nếu máu bị ứ trong tim thì lợn có thể chết; lợn mang thai sẽ sẩy thai và chết trong vòng 15 đến 45 ngày, tỷ lệ chết lên đến 70 %. Lợn có thể khỏi hoặc bị bệnh mãn tính.
- Thể mãn tính: Triệu chứng kéo dài từ 2 đến 15 tháng, có tỷ lệ chết thấp; sau khi nhiễm vi rút, lợn có thể khỏi bệnh và trở thành dạng mãn tính.
2.2. Chẩn đoán phân biệt Dịch tả lợn châu Phi và Dịch tả lợn cổ điển
Dịch tả lợn châu Phi và Dịch tả lợn cổ điển khó có thể chẩn đoán phân biệt nếu dựa vào các triệu chứng lâm sàng và bệnh tích. Vì vậy, trong mọi trường hợp đều phải lấy mẫu bệnh phẩm đi xét nghiệm để phát hiện mầm bệnh.
3. Biện pháp phòng, chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi
Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi là giải pháp phòng bệnh hiệu quả và quan trọng nhất; thường xuyên vệ sinh, khử trùng, tiêu độc chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi, các phương tiện vận chuyển và vệ sinh cá nhân những người có mặt tham gia đến và đi từ các cơ sở chăn nuôi lợn; thực hành chăn nuôi tốt và an toàn dịch bệnh.
Thông tin kịp thời cho nhân viên thú y xã, chính quyền và cơ quan thú y nơi gần nhất khi phát hiện lợn, các sản phẩm lợn nghi bị bệnh,... Người chăn nuôi cần nhận thức và thực hành chăn nuôi tốt với phương châm phòng bệnh là chính; thực hiện nghiêm các biện pháp chăn nuôi An toàn sinh học, không cho lợn ăn các sản phẩm thức ăn thừa chưa qua xử lý nấu chín bảo đảm thời gian và nhiệt độ tiêu diệt mầm bệnh, đồng thời chủ động tiêm đủ các loại vắc xin phòng bệnh cho lợn; phát hiện sớm và xử lý triệt để ổ dịch ngay từ khi ở phạm vi nhỏ, tránh lây lan diện rộng.
Trên đây là hướng dẫn nhận biết một số đặc điểm, triệu chứng và biện pháp phòng chống bệnh Dịch tả lợn Châu Phi. Đề nghị người chăn nuôi lợn thực hiện tốt để đạt hiệu quả kinh tế chăn nuôi cao./.
Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tuyên Quang