Chị Triệu Thị Lợi, thôn Phai Khằn, xã Đà Vị (Na Hang) đóng gói sản phẩm bún khô của gia đình.
Chị Triệu Thị Lợi, thôn Phai Khằn cho biết, tháng 10-2018, gia đình chị vay 100 triệu của Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện để đầu tư mua máy xay xát, máy nghiền, máy đập bột và xây dựng cơ sở sản xuất bún khô tại gia đình. Khi mới bắt tay vào làm gặp khá nhiều khó khăn do kỹ thuật chưa đảm bảo, chất lượng sợi bún chưa đẹp, ngon. Nhưng nhờ sự tỉ mỉ, chăm chỉ mày mò, những mẻ bún đầu tiên của gia đình chị đã cho ra lò và được khách hàng ưa chuộng.
Theo chị Lợi, để tạo ra những mẻ bún khô vừa mềm vừa dai, đảm bảo chất lượng, công đoạn đầu tiên và quan trọng nhất là chọn gạo. Gạo phải là gạo Bao Thai địa phương, xay xát sạch sẽ rồi nghiền thành bột trộn với nước đổ vào máy làm bún. Từng sợ bún trắng ngần, dai dẻo sẽ từ từ được đẩy ra, lúc này sẽ được cắt thành từng đoạn ước chừng khoảng 1 kg và đặt lên giá phơi. Phương pháp làm bún của gia đình chị được kết hợp giữa công thức thủ công truyền thống và máy móc nên sợi bún không bị xỉn màu, dai, thơm mà không cần dùng bất cứ chất phụ gia nào. Giá bán lẻ trên thị trường 25.000 đồng/1 kg, còn bán giao tại gia đình sẽ là 22.000 đồng/kg.
Bún khô Đà Vị được tiêu thụ rộng khắp các thị trường trong và ngoài tỉnh như Thái Nguyên, Hà Nội, Phú Thọ… Các hộ làm nghề luôn quan niệm, chất lượng sản phẩm sẽ giữ chân khách hàng. Vì vậy, các hộ luôn thực hiện đúng các khâu trong quá trình sản xuất như chọn gạo ngon, dùng nước sạch, không dùng hoá chất tẩy rửa nguyên liệu, bảo đảm an toàn thực phẩm…
Anh Hà Văn Trường ở thôn Phai Khằn chia sẻ: “Nghề làm bún khô không khó, các công đoạn làm bún không quá cầu kỳ nhưng mỗi người làm nghề lại có bí quyết riêng. Muốn có sợi bún ngon thì điều quan trọng phải chọn được gạo ngon. Nước để ngâm gạo và xay bột phải sạch thì bún mới trắng. Bột xay nghiền kỹ, ngâm lọc đúng và đủ thời gian để tạo ra mẻ bún ưng ý”. Ngày nay, quy trình sản xuất bún đều khép kín, các công đoạn xay gạo, vắt bột, khuấy bột…đều do máy móc đảm nhiệm. Thế nhưng, tay nghề và kỹ thuật của người vào máy là một trong những yếu tố quyết định chất lượng của mẻ bún. Có nghĩa là, công đoạn đưa bột vào máy ép phải đủ độ để bún chín thì bún mới ngon, sợi trắng và dai. Bún sau khi rũ được phơi nắng sẽ khô nhanh, hàng sẽ bóng đẹp và thơm mùi nắng. Hiện, mỗi ngày gia đình anh chế biến được khoảng 2 tạ bún khô. Bún khô sản xuất đến đâu được lái buôn từ các địa phương trên địa bàn tỉnh và Hà Nội, Thái Nguyên, Phú Thọ… thu mua hết đến đó. Mỗi năm, trừ mọi chi phí gia đình anh cũng thu lãi khoảng 70 triệu đồng từ nghề làm bún.
Có thể thấy nghề làm bún khô được coi là hướng đi mới trong phát triển kinh tế ở Đà Vị. Tuy nhiên, để duy trì và phát triển nghề, chính quyền xã cần hỗ trợ người dân xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cho sản phẩm, bảo đảm nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.
Bài, ảnh: Quốc Việt